به گزارش خبر فوری، عزرائیل، یکی از فرشتگان مهم در دین اسلام است. نقش و وظیفه اصلی این ملک مقرب الهی انتقال روح انسان ها پس از مرگ به عالم برزخ و آخرت است.
بخوانید: جبرئیل؛ فرشته مقرب را بشناسید
ریشه شناسی لغت عزرائیل
واژه «عزرائیل» از ترکیب دو بخش «عزر» و «ئیل» تشکیل شده است. بخش اول، «عزر»، به معنای «قوی»، «مقاوم» یا «نیرومند» است. بخش دوم، «ئیل»، که در بسیاری از زبان های سامی به کار می رود، به معنی «خداوند» است. بنابراین، عزرائیل را می توان به عنوان «قدرت خدا» یا «(نماینده) مقاوم و قدرتمند خدا» ترجمه کرد. برخی نیز معتقدند که «عزرا» به معنی بنده است و عزارئیل به معنی «بنده خدا» یا «خادم خدا» است.
فرشته مرگ در ادیان و فرهنگ های مختلف
فرشته مرگ در ادیان و فرهنگ های مختلف وجود دارد اما نام های متفاوتی بر او اطلاق می گردد. برای مثال، در اساطیر یونان باستان، «ثاناتوس» به عنوان مامور مرگ شناخته می شود. او فرزند شب (نیکس) و برادر دوقلوی خواب (هیپنوس) است.
در هندوئیسم، مفهوم «فرشته مرگ» به آن معنا و مفهومی که در ادیان ابراهیمی وجود دارد، وجود ندارد. با این حال، خدایانی وجود دارند که با مرگ و تحول در ارتباط هستند. معمولا در سنت های هندوئیست، یاما (Yama) به عنوان خدای مرگ و داور ارواح شناخته می شود و شیوا (Shiva) نیز به عنوان خدای نابودی و تحول در نظر گرفته می شود.
همچنین، در سنت های دینی ایران باستان، « استویهاد» به عنوان موجودی توصیف می شود که افراد با دیدنش می میرند و روحشان قبض می شود.
عزائیل در قرآن
در متون اسلامی، نام عزرائیل بیشتر به عنوان فرشته ای که مأمور قبض روح است شناخته می شود اما در قرآن کریم صراحتاً نام او ذکر نشده است. مع الوصف، اصطلاحاتی مانند “ملَک الموت” (فرشته مرگ) برای اشاره به وظیفه او و توصیفش به کار رفته است.
در قرآن کریم، آیاتی درباره فرشته مرگ آمده است. برای نمونه، در سوره السجده آیه ۱۱ آمده است:
قُلْ یَتَوَفَّاکُم مَّلَکُ الْمَوْتِ الَّذِی وُکِّلَ بِکُمْ ثُمَّ إِلَیْنَا تُرْجَعُونَ
که تأکید بر نقش ملک الموت در قبض روح دارد.
به طور کلی اشاره به ملک مرگ در قرآن و روایات با هدف تقویت ایمان و اعتقادات اسلامی انجام می گیرد. به طور کلی، تبیین صفات ملک الموت سه کارکرد اعتقادی دارد:
الف. تبیین مرگ: قرآن با اشاره به ملک الموت، مرگ را فرآیندی طبیعی ولی عظیم نشان می دهد که تحت کنترل خداوند قرار دارد.
ب. آمادگی برای قیامت: شناخت عزرائیل و نقش او باعث می شود انسان‌ها همواره آماده مرگ باشند و زندگی خود را بر اساس تقوا تنظیم کنند.
ج. اعتقاد به عالم غیب: باور به وجود فرشتگانی مانند عزرائیل، بخشی از اعتقاد به عالم غیب است و اعتقاد به عالم غیب نیز بنیان اخلاق و شریعت اسلامی است.
عزرائیل در باورهای اسلامی
در باورها و سنت های اسلامی، عزرائیل یکی از چهار فرشته مقرب و بزرگ الهی (رئوس ملائکه) محسوب می شود که وظیفه اش قبض روح انسان ها است. دیگر ملائک مقرب الهی عبارتند از جبرئیل، میکائیل و اسرافیل.
در روایات متعددی از پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین (ع) درباره عزرائیل سخن رفته است. یکی از روایات معروف آن است که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: ملک الموت با صورت سیاه، چشمانی سرخ و بال‌هایی بزرگ، مأمور قبض روح مؤمنان و کافران است.
این روایت نشان دهنده صفاتی مانند مهیب بودن ظاهر و قدرت فوق‌العاده عزرائیل است.
در روایتی دیگر آمده است که عزرائیل با فرمان خداوند عمل می کند و هیچ انسانی نمی تواند از چنگ او و مرگ بگریزد. همچنین گفته شده که او بسیار سریع عمل می کند.
در بعضی روایات آمده عزرائیل چهار بال دارد که چهار طرف عالم را فرا گرفته اند. پاهای او در عالم پایین و سر او در آسمان قرار دارد.
همچنین، در روایات آمده است که عزرائیل بدون اجازه و ناگهانی بر یک فرد وارد شده و عمر او را قبض می کند. تنها فردی که عزرائیل قبل از قبض روح از او اجازه گرفته نبی مکرم اسلام (ص) بوده است.
در برخی روایات آمده که عزرائیل همزمان می تواند جان چندین نفر را قبض کند. در برخی دیگر آمده که او نمایندگانی دارد که می توانند موجودات را قبض روح کنند. در کلام اسلامی آمده است که عزرائیل احتیاج به نماینده و دستیار ندارد چون از موجودات فرامادی و مجرد است و مکان معینی ندارد که از مکانی به مکان دیگر برود. برای همین می تواند بر تمام عالم مادی نفوذ یافته و همزمان، روح چندین موجود زنده را به سوی خود فرا بخواند.
صفات نسبت داده شده به عزرائیل در روایات اسلامی بدین شرح است.
– قبض روح: وظیفه اصلی او اجرای فرمان خداوند در قبض روح انسان‌هاست.
– قدرت فوق‌العاده: توانایی گرفتن روح‌های مختلف در یک آن.
– ظاهر ترسناک: بر اساس روایات، ظاهر او ممکن است ترسناک باشد تا نشان دهنده عظمت کارش باشد.
– بی‌طرف بودن: هیچ تفاوتی بین مؤمن یا کافر قائل نمی شود، همه باید تسلیم اراده الهی شوند.
– پوشیدگی: غالباً توصیف شده که لباس‌های خاص یا پوششی دارد که نشانگر مقام مقدسش است.
